Stell di vör...

vun Marlou Lessing

De jungen Minschen hüüt, Schölersche un Schölers un Studenten, de Generaschoon, de twüschen 2000 un 2010 boren is — se hebbt de Last vun Corona dragen: Se hebbt an'n mehrsten ünnern Lockdown leden, un as Letzte woorn se impt! Twee Johrgäng kunnen mit ehr Klassen keen Abituurfier maken un ok keen Abitur-Reis! Kloor, dat welk denkt, Corona harr ehr de Jöögd stahlen. Nu leggt se los, woneem se köönt, danzen, fiern, dat Verpasste nahalen — de wichtigsten Johr in ehr jung Leven!

Ik heff annerletzt en Mail kregen, de ik ut dat Franzöösche hier översett heff. "Imagine!" fangt se an. "Imagine un moment que tu sois né en 1900..." Hier sett ik dat mal in klores Platt:

Stell di vör...

Stell di mal een Momang vör, du weerst in't Johr 1900 boren! Du weerst t.B. dien egen Uurgrootmoder orr Uurgrootvadder.

Du warrst nich in en Demokratie boren, sünnern in en Kaiserriek.

As du veerteihn büst, geiht de Eerste Weltkrieg los. Toenn is he, wenn du tachteihn büst. Mit 22 Millioonen Dode. Du hest Hunger beleevt, Winter, in de du froh weerst över en Teller waterige Steckrövensupp, un dien School hest du afbreken müsst. Wenn dien Familie noch leevt un dien Vadder nich as Krüppel torüchkümmt, hest du Glück.

De "Spaansche Gripp" — hier en provisoorsches Massenhospital —
hett twüschen 1918 un 1920 50 Millioonen ümbröcht.

Beten later brickt en weltwiede Pandemie ut: de Spaansche Gripp. Se bringt weltwied 50 Millioonen Minschen üm't Leven.
Wenn du ehr entgeihst, lebennig un unversehrt, büst du nu twintig.

Siet Kriegsenn gifft dat twoors en Demokratie, avers de is so slecht opbuut, dat se en totaale Flop is.
Bet du 29 büst, beleevst du nu en weltwiede Weerschapskries, de sik wuschen hett. In Düütschland is dat verbunnen mit en so bizarre Inflaschoon, dat allens Geld, wat du besittst orr erarbeitst, in Nullkommanix weertlos warrt. Dat grote Finale is de Börsenchrash an'n "Swatten Friedag". Veel Spaaß, wenn du in düt Öller dien Familie grünnen wullt! Dat ganze Land liggt an'n Borrn, söss Millioonen sünd ahn Arbeit, vele hungert. En "soziales Nett" gifft dat quasi nich.

Wenn du 33 büst, kaamt de Nazis an de Macht.
Dat is villicht eerstmal keen Probleem för di — utnahmen, du büst jüüdsch, Sinti orr Roma, swatt, queer, links, pazifistisch, christlich, soziaaldemokraatsch, överhaupt demokraatsch orr lettst di eenfach nich geern rümkommandeern un för dumm verköpen. Weertschaplich geiht dat denn en beten bargop. Man tööv man af!

Du büst 39, wenn de Twete Weltkrieg losgeiht. He geiht toenn, wenn du 45 büst. Alltohoop sünd dorna weltwied mehr as 60 Millioonen Minschen dood, dorvun 7 Millioonen europääsche Jüd*innen, Sinti&Roma, Schwule un Annersdenkende in Düütschland un de vun Düütschland besetten Rebetten.

Wenn du groot Glück hest, leevst du un dien Familie, un du orr dien Söhns sünd nich in Kriegsgefangenschap. Wenn du maximaal Glück hest, hest du ok dien Heimaat nich verlaren, hest nich flüchten müsst un büst heil an Lief un — naja — Seel.

Un nu kümmt de Fredenstied? Denkste.

Du büst 46, as de Indochinakrieg utbrickt, un 54, wenn he endt. Twüschendörch hett al, as du 52 weerst, de Koreakrieg anfungen. As du 56 büst, geiht de Algerienkrieg los, de söss Johr duert, un as du 64 büst, geiht dat in Vietnam los — un is eerst toenn, as du 75 büst.
Du wunnerst di nich, dat dat 20. Johrhunnert "Johrhunnert vun de Kriege" nöömt warrt.

Also, junge Generaschoon, ji hebbt de Pandemie mit-överleevt, un liekers dat swoor weer, harrn wi Internet, Telefoon, noog Eten un Drinken un sogor medizinsche Versorgen. In de Spaansche Gripp weer dat anners.

Corona is överstahn, un de Alldag is wedder dor. Wees froh! Dat is nich dat Enn vun de Welt, wenn du nich an dien Instagram-Account kannst, wieldat du dien Passwoort vergeten hest, orr wenn du bi Tiktok bloots 15 Likes för dien Video kriggst. Dat sünd allerdings Problemen, vun de dien Grootöllern keen Ahnung hebbt. Vun de Uurgrootöllern mal ganz stilltoswiegen.

Wi leevt jümmers noch in groten Komfort, in Demokratie un relative Sekerheit. Dat uns Komfort op Kosten vun de Natuur — also de Tokumst — geiht un dat uns Demokratie un Sekerheit vun ünnerscheedlich Sieden angrepen warrt, dat sünd Probleme, bi de juun Grootöllern sik wedder mit utkennt. Fraagt se doch mal.