Op Besöök bi Waterloo
En Vertellen mit Inspiratschoon vun en oll Frugensporträt ut Ludwigslust

vun Michael Neiß


Dat Dörp vun miene Grootöllern is wat unwennt in Mekelnborg, indem dat 't dor keen Herrenhuus gifft, aver liekers en staatschen Park. Dor finnst du en rechtecken Waterlock, wat de Dörpsnuten "Waterloo" nömen — un dorop swümmt sörre miene Kinnertiet jümmers een un desülbige Swaan. Nu wullt du mi woll utlachen un wiesmaken, dat jo keen Fedderveeh so oolt warrt! Liekers bün ik mi seker, dat kann keen annern ween, denn in de Steed vun witte Flünken böhrt mien Swaan en sülvergries Fedderkleed … blots op den Kopp is he wat witter, as harr he sik en Sünndagshuuv opsett, ehr dat he op Besöök mang de Poggen geiht.

Un denn besinn ik mi jümmers op dat olle Slottmamselling! Dat stille Water in den Park is neemlich dat eenzig, wat Krieg un Diktatur vun 't Herrenhuus achterleten. Un nadem dat en Staken Dynamit siene stolten Muern wegfeegt hett, füll sik sien Keller mit Regenwater. Wieldes gungen de Eddellüüd ehre Saken na uns Dörpsmuseum. Dor is ok en Snuuvtobaksbüss mang, mit en nüüdlich Porträt vun en Frugenstimmer in sülversieden Kleedaasch. Se hett sik en witte Huuv vun stievt Musselintüüch opsett un se ünner 't Kinn mit en blage Atlassleuf tosamensnöört: Dat is de olle Mamsell, de so hento dat Johr 1800 bi de Grafen dat Regiment föhr! Se was as Burmeesterdochter in uns Dörp opwussen, un wieldat se denn nich blots op den Glasbarg sittenbleev, man butento en beten Franzöösch snack — denn Hoochdüütsch was dunntomalen noch nich in de Mood —, keem de olle Jumfer een schönen Dag bi den Grafen in Deenst. Toeerst was se Gouvernante för den lütten Grafensöhn, en smucken Flasskopp vun en Johrener veer, mit glimmlachen Mund un plietsche Ogen. Un later — denn uns Herrgott hett de Fru Gräfin al op ehr tweet Wekenbett to sik befahlen — würr se den Jungen binah sowat as en niege Moder. Middewiel steeg unse Mamsell jümmers höger in Stand un Anseihn, un de olle Wittmann sett se op de Längde as siene Huushollersche in.


De ole Slottmamsell. Bild op den Deckel vun en Snuuvtobacksbüss.
Klick op to'n Vergröttern!

Sörredem sett se ehr dääglich Doon un Warken doran, ehre Schülligkeit gegen de oolt inseten Familie to doon, un 't duer nich lang, denn nöömden se de Dörpslüd blots noch "'t olle Slottmamselling". Föffteihn Johren later treck denn de olle Graaf na desülbige Adress as siene Fru — dat heet in en ehrwöördig Arvgräfnis op den Karkhoff, gliecks achter de olle Poort mit de twee steenern Engels, de tosamen en Schriftband in de Luft swingen, wat Gottvadder löven deit un opstunns noch vun dat ewig Läben in sien Himmelriek vertellt. Un op düsse Wies maak 't Schicksal ut den lütten Flasskopp en jungen Grafen.

Uns Slottmamselling harr dree Saken, op de was se bannig stolt: To'n eersten was düt en sülvergriese Spencerjack, de harr se sik sülben neiht, ganz na de engelsche Mood. Dat Tüüch dorför was en Juulklapp vun ehr selige Fru Gräfin un keem woll vun en Siedenkleed … oder gor en oll Sittmöbel? Liekers estemeer düt keeneen as knuserig, denn dunntomalen müss sik ok männicheen hoochboren Eddelfrölen mit arvte Plünnen tofredengeven. Noch wat stolter was 't Slottmamselling över ehre Tekenkunst. Un ehr Pläseer doran hett se in ehre Gouvernantentiet so goot wiedergeven, dat ehr Schöler männich Saak — dat heet, Blomen, Deerten un sogor Minschen! — mit sekere Hand afmalen kunn. Man op 't stoltst was se, as sik de junge Graaf den blagen Preußenrock antrock, üm Ruhm un Ehren to winnen. Bi en Niehjohrsabendsball in Borlin — vertellen sik de Dörpsnuten — harr de Fru Königin denn ok glieks tweemal mit den jungen Grafen danzt un müss desterwegen as en "Jumfer Husch" gellen. Anner Lüüd menen wieldes, düt harr allens sien Richtigkeit, denn "de Luise is jo unse Prinzess" — un welk mekelnbörgsch Mäken mit en blödig Hart harr sik woll nich in dermaten plietsche Ogen verkeken?


Königin Luise un Prinzess Friederike vun Mekelnborg.
Teknen vun de Skulptur vun Johann Gottfried Schadow

Liekers sall een nu nich glöven, Graaf un Mamselling harrn sik bitieden de Hänn reckt, üm denn enanner ehr heemlich Sorgen un Föhlen to biechten. — Nee, so wat was dunntomalen ok noch nich in de Mood! He was en stolten Offizier un müss siene Schülligkeit gegen sien egen Stand doon, indem dat he Koorten speel un Schullen maak — veel Schullen! —, üm denn towielen siene Reputatschoon bi en Duell to defenderen. Se was man blots en Huushollersche un kenn ehre Schülligkeit gegen de Herrschop. — Un süll een, de bi en annern in Lohn un Broot steiht, sik 't anmaten, över den egen Herrn to Gericht to sitten, wieldat he 't gode Geld buten in de wiede Welt mang de Lüüd smitt? Düt wüss man Gottvadder alleen! Aver de anter nich op ehr Bangen un Beden … Un as 't Riddergoot toletzt op Unbestand keem, würrn de Dörpslüüd bilütten wies, dat 't olle Slottmamselling to nachtslapen Tiet dörch en düüster Herrenhuus sleek — denn Wasslüchten weren dunntomalen düür! — un dor de Arbeit vun dree Deenstmäkens alleen maak: vunwegen den Grafen siene Reputatschoon. Un as denn de lege Franzosentiet keem, do wüss uns lütte Mamsell över sik sülben rut un stell sik dree Dragoners, de in 't Herrenhuus en beten wat plünnern wullen, resoluut in den Weg: vunwegen ehre Schülligkeit gegen den Grafen sien Huusraat. Un as desülbige Graaf de Sülverlöpels un goden Linnendöker laterhen liekers na den Pandlehner stüer, do harr se 't em bilütten ok wedder vergeven: vunwegen ehr' heemliche Moderleev!

Aver toletzt bröch 't uns Graaf denn doch tostann, ehr trulich Frugenshart to breken. Düt was in 't Johr 1815. Do keem mit de Postkutsch en bannig groten Packen. Dor fünn se en blootsmeerten Soldatenrock in samt en Snuuvtobaksbüss mit en Frugensporträt, wat se vördem nich kennt harr. Aver den smucken Flasskopp, de sik ehr egen Bild butenkopps op dat Büssenlidd malen deed, den harrn de Franzosen al fief Weken vördem dootslaan — de Breef säd: "üm un bi Waterloo"…


Touristen bi dat Slachtfeld vun Waterloo. Gemälde vun ca. 1835

Do dreep uns arm Slottmamselling de Slag un smeet se op ehr letzt Lager! Tweemaal versööch se noch optostahn, üm ehr "Lütt Hartenskindting…" to söken un em wat to "…biechten!" Aver keeneen kunn sik darop en Riemel maken, denn de olle Jumfer was jo ehrdaag leddig bleven…
Toletzt hebben se ehr denn de Ogenleden slaten, de witte Süündaagshuuv opsett un de olle Fru op en letzte Reis schickt, un twars dörch de Engelspoort na den Karkhoff.

Sörredem sünd al tweehunnert Johren vergahn. Baven de kahlen Wischen üm un bi Waterloo weiht de Wind. Vun 't stolte Herrenhuus in Mekelnborg is blots en Waterlock bleven, un mi dücht männigmal, dat duert nich mehr lang, un denn finnt sik narmswo en Minschenkind, wat sik de plattdüütschen Wöör över de Engelspoort utdüden kann.

Blots een sall sik denn noch op de ollen Tieden besinnen: Düt is en truliche Seel, de männichmal as en sülvergriesen Swaan op de Eerd dalkümmt, wieldat se dor noch geern en letzt Wark doon will.


En Dankseggen geiht an Marlou Lessing in Trappenkamp un Hannes Frahm bi Flensborg för Kritiek un Verbetern.

30.7.2023

trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet