Dörch dat Johr:
Vun Winter na Vörjohr

Versen un Vertelln vun Hans-Hermann Briese

Over Nacht

Doo open de Ogen
'S mörgens
Nehm wahr
Dat dumpe Geluud
Gah vör de Döör:
In disse Nacht
Ut Wulkenfracht
De eerste Sneei
As Kristallen glinstern
Strass in samfte Kleed
Kiek de Siegel
Wintervögel
Heel geheeme Muster
Bewahr de Pracht
De neje Huud
Verschoon van di
Neet maal een Spoor

Beate Briese: Iesgang an de Küst. Acryl op Linnwand

Winterwelt

Knevels kugeln
Wichter trüllen
Van de witte Wall
Brede Spoor
In Slackersneei
Unnern tapsen
Squattsk-Sneei-Manntjes
Könen d'r neet
Genoog van kriegen
Trüseln dwars
De Wall anhoog
Rullen kullern
Stolterdibolter
Welke Kinner-
Winterwelt
Up de witte Wall!

Passer

Eenmalig in Europa gifft dat in Nörden dree olle Genotenskuppen van buurske Familienverbannen, de Theelacht to Nörden van 884, de Oll Börgerlannen ut dat 16ste un Leegemoor ut dat 17ste Jahrhunnert. Se nögen de Theelachters, de Ollst un Jungst Veerten tegensiedig to de Ofrekensversammeln un Utgaven.

Bi de Ofrekens-Versammeln van Leegmoor, alltied an Lechtmess, is dat so Wennst, nadat de Theelacht un de Oll Börgerlannen un de Lepelgasten an de jungste Sellskupp Dank seggt hebben för 't Nögen, dat smakelk Eten un de gode Wien, dat een van de Tecknisk Deputation de beid Veerten bi d' Steert hoogtillt. Dat is sotoseggen en Prahlpreken up de Veerten, de meest elke Jahr wesseln as Ollst Veert un Jungst Veert, dat se hör Wark mit Fliet daan un bi dat Leit alltied de Wohlfahrt van de Sellskupp in 't Oog hebben.

Passers in de Aarn. Teknen vun Rolf Hermann

So see de Prahler: De beid Veerten passen binanner. As twee Peer in een Spann. Neet blot van Längde un Höcht, van Fell un Mahnhaar, nee, ok van Kracht un Will. Dat sünd Peer, de mooi mit'nanner in 't Spann lopen, de up'nanner passen, un wenn de een maal neet so kann, de anner de Karr ut de Schiet treckt. Dat sünd en Paar "Passers". Vör de Kuuts sünd Passers allemaal vannöden.

Wat för en wunnerbaar Woord! Passers!

Dat kann ok up Minsken overdragen worden, de twee bi twee uptreden. Twee Bröörs, twee Süsters, Bröör un Süster, Ehepaar, Levensgemeenskupp, Frünnen. Wenn de Ollersverschill to groot is, seggen de Lüü faken: "En oll Peerd un en jung Peerd an een Dießelboom, dat döggt neet".

Dat gifft ok well, de menen: "En olle Froo un en olle Koh, daar kummt een noch wat to, man en olle Mann un en olle Peerd, de sünd keen Bohn mehr weert". Man waar de Leevde henfallt! Nett as bi de Peer, sullen de Partner nasichtig wesen. In 't Oller mehr noch as in junge Jahren.

Overdragen up de Peer, kunn dat heten: "Bargup slaa mi neet, bargdaal jaag mi neet, up de Straat schoon mi neet, an de Krübb vergeet mi neet".
Wenn 't neet haagt, kunn de Partner "steigern" of "steilen" ("bäumen"). Wenn een sük daarin gifft, kunn he "schuulohrig" (mit "hangende Ohren)" lopen.
Well dat good meent, deit so: "De geern sien Peerd lett good beslaan, mutt na de rechte Smidd hengahn".
Allto jung is dat Peerd "unbelehrt, dat mutt noch tolehrt worden". Man denn sull 'n sehn, dat "dat Peerd neet strapzeert word (overdreven) — dat Peer neet so ofjaggt word, dat dat noch up de Stall steiht to buukslaan, d.h. de Flanken slaan".

Word Vörjahr

De Eer breckt open. Dör de Glieven stött, schufft un reckt sük dat Gröön herut. In Bomen un Busken is dat an 't Spruten. Bladen un Blömen willen mit Kracht an dat Lücht. De Sünn reist hoger over de Heven, hör Strahlen worden mit elke Dag warmer. De Vögels trecken hör Bruudkleed an, de Keerls heel kunterbunt, de Wievkes neet so bunt, man ok rund un gesund.
Du keierst dör de Natuur, föhlst de Warmte up dien Huud un singst, wat di in de Sinn kummt:

Gah to, mien Hart, un söök dien Freid
in disse Vörjahrsprachtergheid.
De Bomen stahen vull in Loov.
De Eer bedeckt de dröge Stoff
mit en heel gröne Kleed.
De Oosterblööm un Tulipan,
de trecken sük vööl mojer an
as Salomon sien Sied.

De Leverkes stiegen in de Höcht, de eerste Filappers flutern vör dien Nöös. Di word so licht um 't Hart. Du singst un springst, hest tomaal nix as Spijöök in de Kopp.
Vörjahr word 't!

Daar stufft mitmaal de Goldammer van de Slootskant hoog, goldgeel sünd sien Feren. He harr woll Grund to fleiten, man he giert un röppt! Wat? He röppt um Hülp!
Sien Ollske daar unnern in dat Nüst, Froo Goldamme, kann hör Ei neet quiet worden — un se quäält sük so! He klaagt sien Nood de Swager, dat is de Hebammer. Nix enfacher as dat, seggt de Hebammer an de Goldammer, ik haal mien Froo, de Hebamme, de sall dien Froo, de Goldamme, woll helpen!
Wat 't neet all gifft!

Haast harrst du up en Pogg paast, de up de Padd liggt. He, gode Mann, quaakt de Pogg, doo mi in dat Water, smiet mi in de Sloot, anners mutt ik hier verdrögen. Du tillst de Pogg an een Achterbeen hoog, küürst un — flapp — flüggt he dör de Lücht un — platsch — klatscht he in dat Water.
So as dat Natt an de Huud kummt, word van de Pogg en herelke Fasaanmanntje mit Feren in elke Klöör, lange bunte Steert, deeprode Lappjes an de Kopp un gleinerg-enkt-blaue Flögels. Van de Pogg is nix mehr to sehn, man ut de Sloot seilt de Fasaan mit klapp-lute Flögelslag anhoog un swooit daarvan un sweevt in de Feernte tüsken Eer un Heven.

't word Vörjahr!

Wat daar buten geböhrt, is elke Jahr weer en grote Wunner, is elke Jahr weer as en moje Märken.

Bild: Elke Botjr-Dobertin